Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Zelzele Araştırma Enstitüsü (KRDAE), Marmara Bölgesi’nde yürütülen Sarsıntı Erken Uyarı Sistemi çalışmalarında kıymetli bir eşik aşarak, çağdaş istasyon ağı ile saniyeler seviyesinde ihtar üretebilen yeni kuşak test sistemini tanıttı.

KRDAE Müdürü Prof. Dr. Nurcan Meral Özel, erken ikaz teknolojilerinin zelzele hissedilmeden evvelki kritik birkaç saniyenin gerçek kullanılmasını sağladığını belirterek şunları söyledi: “Yeni istasyonlarımızla bilgi iletim gecikmesini 0.2 saniyeye kadar düşürdük. Marmara Denizi’nde meydana gelecek bir sarsıntıda sistem, yakın istasyonların yoğunluğuna bağlı olarak 6-9 saniye içinde ikaz üretebilecek kapasitededir. Bu müddet; metroların durdurulması, gaz vanalarının kapatılması, süratli trenlerin yavaşlatılması üzere otomatik güvenlik adımlarını devreye almak için büyük değer taşır.”

8.4 Saniyede İkaz Üreten Test Başarısı

02 Ekim 2025’te Marmara Denizi’nde meydana gelen Mw 5.0 büyüklüğündeki sarsıntıda sistem birinci uyarıyı 8.4 saniyede üretti. İkaz müddeti kullanıcıların sarsıntı merkez üssüne uzaklıklarına nazaran değişecektir. Bu muvaffakiyet, yeni algoritmaların alandaki gerçek şartlarda da süratli ve yanlışsız çalışabildiğini gösterdi.

Modern Altyapı ve Yeni Nesil İstasyonlar    

Marmara Bölgesi’ne kurulan 30 yeni jenerasyon kuvvetli yer hareketi istasyonu sayesinde data iletim gecikmesi 0.2 saniyeye düştü.

İlk sinyalin en az 4 istasyonda algılanmasıyla sistem, 6-9 saniye içinde zelzele yeri ve büyüklüğünü hesaplayabiliyor ve ihtar gönderilecek düzeye geliyor.

Kullanılan yazılımlar Avrupa ve Orta Amerika’da uygulanıp muvaffakiyetle test edilen uluslararası algoritmalardan oluşuyor.

Marmara İçin Gaye: 3–6 Saniyelik Erken Uyarı

KRDAE’nin öncelikli gayelerinden biri Marmara Denizi tabanına gerçek vakitli data ileten sensörler yerleştirmek. Bu çalışma tamamlandığında ihtar mühletinin 3–6 saniyeye kadar düşmesi öngörülüyor.

Türkiye Genelinde Kullanıma Doğru

Sistem şu anda test basamağında olmakla birlikte, KRDAE’nin ağ modernizasyonu ve bilgi bağlantı suratını artıran çalışmalarının tamamlanmasıyla erken ikaz altyapısının ülke geneline yayılması planlanıyor.

KRDAE’nin Erken İkaz Birikimi: İstanbul Zelzele Süratli Müdahale ve Erken İhtar Sistemi

Türkiye’de erken ihtar ve süratli müdahale çalışmalarının temelleri, KRDAE’nin 1998 yılında başla_ğı İstanbul Zelzele Süratli Müdahale ve Erken İhtar Sistemi ile atıldı. Bu sistemi geliştirme 1999 Kocaeli ve Düzce sarsıntılarından evvel başladı. 5 Nisan 2001 tarihli Bakanlar Kurulu kararı ile resmen onaylandıktan sonra 2001 yılında İstanbul genelinde 100 Süratli Müdahale İstasyonu ve 10 Erken İhtar İstasyonu kuruldu.

Sistem bugün de KRDAE Zelzele Mühendisliği Anabilim Kısmı tarafindan etkin olarak kullanılmaya devam etmekte; İstanbul’da meydana gelen zelzelelerde gerçek vakitli sarsıntı ve hasar dağılımı haritaları üreterek kritik kurumlarla paylaşılmaktadır. Bu altyapı, Türkiye’nin erken ikaz çalışmalarında sahip olduğu 25 yılı aşkın tecrübenin temelini oluşturuyor.

Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Sarsıntı Araştırma Enstitüsü, Türkiye’nin sarsıntı tehlikesi yüksek bölgelerinde daha inançlı hayat için bilimsel çalışmalara aralıksız devam etmektedir.