Amerikan Uzay Ajansı NASA, Mars’ın geçmişine dair tarihi bir bulguyu dün akşam yaptığı basın toplantısıyla duyurdu. Ajans, Perseverance keşif aracının Kızıl Gezegen’de topladığı örnekleri bir yıldır tahlil ediyor ve bu çalışmaların sonunda geçmişte Mars’ta ömür olduğunu gösteren güçlü ispatlara ulaştı.

NASA, Mars’ta ömür olduğuna inanıyor

Perseverance, kelam konusu örneği 2024 yılının Temmuz ayında, Jezero Krateri’nin kenarındaki Neretva Vallis bölgesinden, ok başı biçiminde bir kayadan aldı. Bilim insanları bu örneğe “Sapphire Canyon” ismini verdi. Neretva Vallis bölgesinin, yaklaşık 3,5 milyar yıl evvel güçlü akarsuların aktığı bir alan olduğu düşünülüyordu ve elde edilen bu bulgular, bölgenin geçmişte sulak bir alan olduğuna dair yeni deliller da sunuyor.

Örneğe yapılan incelemeler, bilhassa üzerindeki “leopar benekleri” ve “haşhaş tohumu” ismi verilen siyah noktaları ortaya çıkardı. Rover’ın PIXL aygıtı, bu beneklerde demir ve fosfat ağırlaşmaları tespit etti.

Bu iki element, Dünya’daki birtakım mikrobiyal süreçlerde güç kaynağı olarak biliniyor. Bilhassa düşük sıcaklık ve suyun varlığında ortaya çıkan demir-fosfat, Mars’ta emsal biyokimyasal şartların yaşanmış olabileceğine işaret ediyor.

Kayanın üzerindeki bir öbür kıymetli bulgu ise kalsiyum sülfattan oluşan beyaz damar yapıları. Bunlar, suyun kaya çatlaklarından geçtiğini gösteriyor. Ayrıyeten, SHERLOC aracıyla yapılan ölçümlerde karbon bazlı moleküller olan organik bileşiklere de rastlandı. Araştırmacılar, bu organik unsurların “paslı kırmızı çamurla” birlikte birikerek kayayı şekillendirmiş olabileceğini belirtiyor.

Kayada ayrıyeten, Mars’ın kızıl renginden sorumlu minerallerden biri olan hematit mineralinin varlığına dair işaretler de bulundu. Araştırmacılar, kırmızımsı kayaların beyaza dönüşmesi sırasında açığa çıkan demir ve fosfatın siyah halkalar oluşturduğunu düşünüyor. Bu süreç, Dünya’daki mikroorganizmaların organik maddeyi tüketerek güç ürettiği metabolik tepkilere benzerlik gösteriyor.

Bilim insanları bu yapıların yalnızca jeokimyasal süreçlerle mi yoksa mikrobiyal ömürle mı oluştuğu konusunda bir mühlet tereddüt yaşadı. Lakin Perseverance’ın dataları, kayaların hiçbir vakit jeokimyasal süreçler için gerekli olan yüksek sıcaklıklara maruz kalmadığını gösteriyor. Eldeki tüm datalar, bulguların mikrobiyal kökenli olduğuna işaret ediyor.

NASA’nın süreksiz yöneticisi Sean Duff, “Tüm incelemelerden sonra öbür bir açıklama bulamadık” dedi. Araştırmanın başında yer alan isimlerden Joel Hurowitz ise “Gördüğümüz bu mineral ve doku kombinasyonları, Dünya’da çoğunlukla mikropların organik maddeyi tüketerek geride bıraktığı izlere çok benziyor” diyerek bu açıklamayı destekledi.