NASA’nın uzaydan alınan sinyaller aracılığıyla tsunamileri tespit eden deneysel sistemi GUARDIAN, geçtiğimiz haftalarda Rusya’nın Kamçatka Yarımadası açıklarında yaşanan 8,8 büyüklüğündeki zelzele sırasında kıymetli bir muvaffakiyete imza attı.

NASA, tsunami tespiti yapmayı başardı

Sistemin yeni bileşenleri devreye alındıktan sadece bir gün sonra meydana gelen bu büyük sarsıntı, GUARDIAN’ın birinci büyük ölçekli testi oldu. Sistem, sarsıntıdan kaynaklanan basınç dalgalarını 20 dakika içinde tespit ederek uzmanlara ihtar gönderdi ve tsunami dalgaları Hawaii ve Pasifik kıyılarına ulaşmadan yaklaşık 40 dakika evvel birinci işaretleri doğruladı.

GUARDIAN, klasik okyanus tabanlı ölçüm aygıtlarından farklı olarak, uzaydan gelen sinyalleri kullanarak tsunami tespiti yapıyor. Tsunamiler, yüzeydeki büyük su kütlelerini yerinden oynattığında atmosferde düşük frekanslı ses ve yerçekimi dalgaları oluşturuyor.

Bu dalgalar iyonosfere ulaştığında, Küresel Navigation Satellite Systems (GNSS) sinyallerinde bozulmalara yol açıyor. GUARDIAN, dünya genelinde 350’den fazla daima çalışan GNSS istasyonundan gelen dataları tarayarak bu bozulmaları tespit ediyor. Bu sayede uygun şartlarda kıyı topluluklarına 1 saat 20 dakikaya kadar ek ihtar müddeti sağlanabiliyor.

Sistemin en değerli avantajlarından biri, yalnızca sarsıntılardan değil, birebir vakitte volkanik patlamalar, denizaltı heyelanları yahut birtakım hava olayları üzere farklı nedenlerle oluşabilecek tsunamileri de yakalayabilmesi.

Mevcut erken ihtar ağları, hem değerli hem de sonlu sayıda bulunan derin okyanus basınç sensörlerine bağımlı çalışıyor. GUARDIAN ise global ölçekte daha süratli, daha yaygın ve maliyet açısından daha verimli bir alternatif sunuyor.