Avrupa’daki hükümetler, kendi iç irtibatlarını teminat altına almak için güçlü şifreleme teknolojilerine büyük yatırım yapıyor. Geçtiğimiz hafta Strasbourg’da düzenlenen Matrix Konferansı, bu eğilimi net bir halde ortaya koydu. Matrix, geliştiricilerin merkeziyetsiz ve inançlı iletileşme uygulamaları oluşturmak için kullandığı açık kaynaklı bir protokol olarak biliniyor. Aktiflikte dikkat çeken nokta, bu sistemi kullananların sıradan vatandaşlardan çok, şahsen hükümet kurumları olmasıydı.

Avrupa’da şifreleme ikilemi: Hükümetler kendini koruyor, vatandaşı izlemek istiyor

Bu kurumların başında Almanya ve Fransa geliyor. Almanya, Matrix protokolünü hükümetin, silahlı kuvvetlerin ve sıhhat sisteminin bağlantılarını şifrelemek maksadıyla kullanıyor. Fransa ise daha da ileri giderek, geçtiğimiz Eylül ayından itibaren tüm kamu vazifelilerinin Signal yahut WhatsApp yerine, Matrix tabanlı “Tchap” uygulamasını kullanmasını mecburî hale getirdi. Hatta Avrupa Kurulu BT departmanı temsilcileri bile, kendi iç bağlantılarını korumak için Signal yerine Matrix’i denediklerini açıkladı.

Öte yandan bu durum, önemli bir “çifte standart” tartışmasını da beraberinde getirdi. Kendi irtibat güvenliğine bu kadar ehemmiyet veren Avrupa Kurulu, birebir vakitte “Chat Control” (Sohbet Kontrolü) olarak bilinen yasa tasarısını öneren kurumun ta kendisi. Bu yasa tasarısı, çocuk istismarıyla çabayı münasebet göstererek vatandaşların özel ve şifrelenmiş sohbetlerine erişim için bir “arka kapı” (backdoor) oluşturmayı amaçlıyor. Üstelik Fransa, bu tartışmalı teklifi destekleyen 12 ülkeden biri olarak öne çıkıyor.

Konferansta görüş bildiren uzmanlar, bu ikili yaklaşımın tehlikelerine dikkat çekiyor. Matrix’in Kurucu Ortağı Matthew Hodgson, yetkililerin “sadece kendilerinin erişebileceği bir art kapı” oluşturma fikrinin “safça” ve teknik olarak imkansız olduğunu vurguladı. Uzmanlara nazaran, bir sisteme bu türlü bir zayıf nokta eklendiği anda, bu giriş noktası yalnızca yetkililer tarafından değil, tüm hatalılar ve makus niyetli aktörler tarafından istismar edilebilir hale gelebilir.

Danimarka merkezli Meedio şirketinin CEO’su Runi Hammer ise hükümetlerin ne yaptığını pek güzel bildiğini savunuyor. Hammer, Chat Control tasarısının Danimarka versiyonunun, mecburî tarama sürecinden tüm hükümet ve askeri hesapları muaf tuttuğuna dikkat çekti. Rocket.Chat CEO’su Gabriel Mani ise mevzuyu net bir biçimde özetledi: “Mesele güvenlik değil, denetim sıkıntısı.” Engel’e nazaran hükümetler, bir yandan vatandaşlarını izlemek isterken, başka yandan kendi bağlantıları için tam saklılık talep ediyor.

Uzmanlar, terör ve çocuk istismarı üzere önemli kabahatlerle gayretin ehemmiyetini kabul etse de, şifrelemeyi kırmanın hakikat sistem olmadığını belirtiyor. Fransız hükümetinin Tchap uygulamasının Eser Yöneticisi Julie Ripa dahi, kapalılığı ihlal etmenin ve art kapılar oluşturmanın sorunun köküne inmediğini tabir etti. Teknoloji dünyası “arka kapıların teknik olarak imkansız olduğunu” söylerken, siyasetçilerin bu taleplerinde ısrar etmesi, dijital güvenlik ve mahremiyet ortasındaki uğraşın süreceğini gösteriyor.

Peki siz, hükümetlerin bir yandan kendi bağlantılarını en güçlü halde şifrelerken, başka yandan vatandaşların şifrelemesini zayıflatma teşebbüsleri hakkında ne düşünüyorsunuz?